W przyrodzie Polski występuje około 80 gatunków biedronek, które zwykle ozdobione są dwoma lub siedmioma kropkami na skrzydłach. Współcześnie zasiedlił je także niebezpieczny intruz – biedronka azjatycka. Jej charakterystyczna barwa w odcieniach żółtego i pomarańczowego tworzy zaskakujący kontrast z czarnymi kropkami. Ugryzienia tych szkodników mogą być niebezpieczne, zwłaszcza dla osób z alergią. Które znamiona sugerują ugryzienie przez biedronkę azjatycką? Jak zwalczać te owady? Jak odróżnić biedronkę azjatycką od polskiej?
Charakterystyka i różnice między biedronką azjatycką a polską
Biedronka azjatycka (Harmonia axyridis), zwana również biedronką arlekin, harlekin lub biedronką ninja, to gatunek invazyjny,portretujący chrząszcze z rodziny biedronek. Pochodzą one z obszarów Azji Wschodniej. Przypuszczalnie są wynikiem ewolucji biedronek wykorzystywanych w celu zwalczania mszyc, które w XIX wieku zaczęto importować do Ameryki Północnej i Europy. Niestety, te owady zdołały uniknąć kontroli.
Do Polski, biedronki azjatyckie dotarły w 2006 roku, najpierw pojawiając się w Poznaniu. Od tego momentu ich liczba systematycznie rośnie, a teraz zasiedliły obszary całego kraju.
Azjatyckie biedronki zagrażają polskim gatunkom, gdyż są one zdecydowanie bardziej agresywne. Większość różnic tkwi w ich wyglądzie. Biedronki azjatyckie są nieco większe od polskich (6-8 mm w porównaniu do 3,5-5,5 mm), różnią się także kolorem pokryw oraz ilością kropek – biedronki azjatyckie mogą mieć ich od 0 do 23, podczas gdy polskie gatunki charakteryzują się zwykle 7, rzadziej 2 lub 10 plamkami. Biedronki azjatyckie są mniej symetryczne, mają nieregularny kształt i często zlewały się z sobą. Mają zdominowany kolor żółty lub pomarańczowy i charakteryzują się pomarańczowymi paskami na bokach odwłoka oraz czterema brodawkami grzbietowymi.
Żarłoczne larwy biedronki azjatyckiej
Larwy biedronki azjatyckiej są niewiarygodnie żarłoczne i szybko się rozprzestrzeniają. Są one głównie fitofagami, preferując jako pokarm mszyce. W ciągu tylko 10 dni rozwoju, mogą spożywać od 90 do 370 mszyc. Problem pojawia się, gdy mszyce znikają z ich diety. Taka sytuacja prowadzi do tego, że zaczynają one zjadać inne owady, oraz jaja i larwy polskich, rodzimych biedronek.
Ugryzienie przez biedronkę azjatycką
W okresie jesienno-zimowym biedronki azjatyckie wchodzą w stan hibernacji, gromadzac się np. pod ziemią, pod korą drzew w parkach i lasach oraz w dziuplach i skrzynkach dla ptaków. Czasem mogą one dostać się także do domów, gnieżdżąc się zwykle w ramach okiennych w grupach liczących kilkadziesiąt do kilkuset osobników. Zdarza się, że mają one dojście do wnętrz mieszkań przez otwarte okna. W takiej sytuacji najczęściej dochodzi do ich nieprzyjemnych ugryzień.
Ugryzienia biedronki azjatyckiej wywołują zaczerwienie oraz świąd. Jest to rezultat reakcji organizmu na żółtą hemolimfę, których te biedronki używają jako obronę w sytuacji zagrożenia lub uszkodzenia ich ciała. W niektórych przypadkach może wywołać silny odczyn alergiczny, który może przejawiać się w postaci alergicznego zapalenia spojówek, astmy, pokrzywki, obrzęku naczynioruchowego oraz nieżytu nosa. Szacuje się, że alergię na biedronkę azjatycką ma 1 na 10 osób mieszkających w obszarach, gdzie te owady dominują.
Troska o dom – zwalczanie biedronki azjatyckiej
Gdy uda nam się zauważyć obecność azjatyckich biedronek w domu, skutecznym rozwiązaniem może być skorzystanie z odkurzacza i wessanie wszystkich owadów. Zwróćmy uwagę, że worek z odkurzacza powinniśmy szybko wynieść z domu, ponieważ odważne biedronki mogą z niego wydostać się na wolność. Co ciekawe, harlekiny są do siebie przyciągane zapachem, więc stworzenie takiej pułapki daje nam większe szanse na odnalezienie ich gromadzących się w jednym miejscu. Na pewno warto rozważyć założenie moskitiery na okno. Dobrym pomysłem jest także posmarowanie framug okien i futryn drzwi olejkami mentolowym i kamforowym, które posiadają zapach odstraszający biedronki.
