Zespół Sjorgena jest chorobą autoimmunologiczną, której przyczyny nie są jeszcze dokładnie znane. Leczenie tej dolegliwości jest skomplikowane i wymaga zaangażowania wielu specjalistów. Niestety, na chwilę obecną nie istnieje metoda, która pozwoliłaby na całkowite wyleczenie tej choroby. Jednakże, medycyna jest w stanie efektywnie zwalczać jej objawy i zapobiegać powikłaniom.
Zespół Sjogrena – objawy
Mówiąc o zespole Sjogrena, należy podkreślić, że występuje on w dwóch postaciach: pierwotnej i wtórnej. Forma pierwotna dotyka osoby, które nie mają diagnozowanej innej choroby autoimmunologicznej. Forma wtórna występuje u pacjentów, u których stwierdzono już inne dolegliwości autoimmunologiczne, na przykład reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) lub toczeń rumieniowaty.
Choć zespół Sjorgena może rozwinąć się praktycznie w każdym wieku, najczęściej zauważa się go między 45-55 rokiem życia. Statystyki pokazują, że na tę chorobę najczęściej chorują białe kobiety w wieku okołomenopauzalnym.
Podstawowym objawem zespołu Sjogrena, który występuje u ok. 95% osób cierpiących na tę chorobę, jest suchość oczu (kserooftalmia) i suchość jamy ustnej (kserostomia). Do innych objawów można zaliczyć powiększenie ślinianek przyusznych i/lub podżuchwowych.
Do innych, charakterystycznych dla tego zespołu, objawów należą:
- objawy zmniejszonego produkcji łez: uczucie obecności piasku pod powiekami, nadwrażliwość na światło, dym papierosowy i suche powietrze, zaczerwienienie spojówek, łatwe męczenie się wzroku, a także grube włókna suchego śluzu na oczach po przebudzeniu,
- objawy zmniejszenia produkcji śliny: uczucie zmniejszonej ilości śliny w ustach, suchość w ustach, problemy z żuciem i połykaniem jedzenia, zaburzenia smaku i węchu, szybko postępująca próchnica zębów, zakażenie grzybicze jamy ustnej oraz pogłębiające się bruzdy na języku i wargach,
- inne możliwe symptomy: gorączki o niejasnej przyczynie, uogólniony ból, zwłaszcza w stawach, zmęczenie, słabość, zaburzenia snu, uczucie lęku i depresji, suchość w nosie i w gardle prowadząca do częstszych zapaleń zatok, oskrzeli czy płuc, wysypki skórne, zmniejszona produkcja potu, światłoczułe zmiany skórne, suchość pochwy skutkująca dyskomfortem podczas stosunku, a także tzw. objaw Raynauda objawiający się nagłym sinieniem rąk połączonym z bólem palców, który jest nasilany przez niską temperaturę i silne emocje.
Zespół Sjogrena – diagnostyka
Jeżeli zauważymy u siebie objawy typowe dla zespołu Sjorgena, powinniśmy jak najszybciej zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, a także do okulisty, który zbada nasze oczy i stwierdzi, czy objawy z ich strony mogą wskazywać na tę chorobę. Lekarz oceni także, czy nie doszło do uszkodzenia rogówki i będzie mógł zalecić odpowiednie postępowanie.
Jeżeli lekarz stwierdzi „suche oko”, to powinno to stanowić podstawę do dalszej diagnostyki. Pacjent powinien znaleźć się pod opieką lekarza rodzinnego, który będzie współpracował z reumatologiem, internistą, a często także z hematologiem, stomatologiem i innymi specjalistami.
Zespół Sjogrena – leczenie
Na chwilę obecną nie znane jest lekarstwo, które pozwoliłoby wyleczyć zespół Sjogrena. Prowadzone leczenie ma na celu głównie ograniczanie objawów i zapobieganie powstawaniu powikłań związanych z tym zespołem. Pacjent wymaga stałego monitorowania, obserwacji zmian gruczołowych, kontroli wielkości ślinianek, węzłów chłonnych, śledziony i powtarzania badań laboratoryjnych.
Chorzy powinni pamiętać o frequentacji regularnych badań kontrolnych okulistycznych i starannie chronić oczy. Pomocne może okazać się użycie odpowiednich szkieł korekcyjnych, unikanie miejsc o dużym zapyleniu czy zadymionych pomieszczeń. Rezygnacja z palenia tytoniu, to także jeden z ważnych kroków w terapii zespołu Sjogrena.
Kontrola stanu zębów jest również niezmiernie istotna, ponieważ jest duże ryzyko szybkiego pojawienia się próchnicy. Wytwarzanie śliny można pobudzać, żując bezcukrową gumę.
Z uwagi na zagrożenie nowotworem – chłoniakiem – konieczna jest także stała obserwacja objawów, którą powinni prowadzić zarówno sam chory, jak i lekarz rodzinny oraz inni specjaliści.
